Mâu thuẫn giữa Đại Phật sử - và kinh tạng Nikaya ( Đại Phật Sử cho rằng bà là con gái vua Pasenadi , còn ở nikaya bà là chị của vua)

Công chúa Sumana

Vua Pasenadi Kosala có một cô con gái tên là Sumana, vào thời của Đức Phật Vipassī, nàng là con gái của một vị trưởng giả và được mọi người gọi là Saddha Sumana. Vốn thông minh và mẫn tiệp, nàng có cơ hội cúng dường món cơm sữa Ghana, nấu bằng sữa thuần khiết không pha trộn, đến Đức Phật Vipassī trước tiên hết. Sau khi nàng đã thực hiện sự cúng dường đến chúng Tăng có Đức Phật dẫn đầu, nàng phát nguyện rằng: “ Bạch Đức Thế Tôn, dù con sanh ra bất cứ ở đâu trong chuỗi luân hồi dài đăng đẳng này, xin cho con không bao giờ chịu túng thiếu và vất vả trong cuộc sống; và xin cho con được tái sanh làm một công nương yêu kiều và duyên dáng do sự cúng dường tràng hoa lài và được mang tên là Sumana.” Ước nguyện của nàng đã được thành tựu; nàng không bao giờ tái sanh trong các cõi khổ. Nàng chỉ tái sanh trong cõi nhân loại và chư thiên suốt 91 đại kiếp. Trong tất cả những kiếp sống này, do những đám mưa hoa lài rơi xuống ngập đầu gối vào lúc nàng sanh ra, nên nàng luôn luôn được mang tên “Sumana” (muốn biết chi tiết đầy đủ, hãy xem bộ Chú giải Aṅguttara, cuốn 3).

Vào thời hiện tại của Đức Phật Gotama của chúng ta, nàng trở thành con gái của vua Pasenadi Kosala, sanh ra từ chánh hậu của vị ấy.

Vào lúc nàng sanh ra, có một đám mưa hoa lài đổ xuống khắp hoàng cung ngập lên gần đầu gối. Vì thế đức vua đặt tên cho nàng là Sumana. Cũng có năm trăm cô gái sanh ra cùng lúc với công chúa. Công chúa Sumanā và năm trăm bé gái đồng sanh được nuôi dưỡng trong vinh hoa phú quý. Như là biểu tượng của tước vị, công chúa được cung cấp năm trăm xe ngựa và bất cứ khi nào nàng ra khỏi hoàng cung đều có năm trăm cô bạn đồng sanh theo hầu nàng, mỗi người trong một chiếc xe ngựa.

Khắp cõi Diêm phù đề (Jambudīpa), một trong bốn châu của cõi Sa-bà, chỉ có ba cô gái được cung cấp năm trăm xe ngựa với năm trăm nữ hầu do cha của các cô ban tặng như là biểu tượng của tước vị. Ba cô gái ấy là (1) Công chúa Cundi, con gái của vua Bimbisāra, (2) Visakha, là con gái của trưởng giả Dhanancaya và (3) Sumana, con gái của vua Pasenadi Kosala.

Khi Đức Phật đến Sāvatthi để thọ lãnh Jetavana tịnh xá, công chúa Sumana lên bảy tuổi. Anāthapiṇḍika đi đến vua Pasenadi Kosala và thỉnh cầu: “Tâu bệ hạ, việc Đức Phật đi đến thành phố Sāvatthi của chúng ta là phước đức cho chúng ta và cũng là phước đức cho bệ hạ. Thảo dân muốn thỉnh cầu bệ hạ đưa con gái của bệ hạ là công chúa Sumana cùng năm trăm nữ hầu của công chúa, mỗi người mang theo một cái hũ đựng đầy nước, những vật thơm và hoa, để tiếp đón Đức Phật.” Đức vua đồng ý nói rằng: “ Lành thay, này trưởng giả” và truyền lịnh sắp xếp những thứ cần thiết để đáp ứng thỉnh cầu của trưởng giả Anāthapiṇḍika.

Theo lịnh truyền của phụ vương, công chúa Sumana lên đường, có năm trăm tùy tùng theo hầu để chứng tỏ địa vị của công chúa, để tham dự trong buổi lễ cung đón Đức Phật. Công chúa và những người hầu của nàng đã cúng dường các vật thơm và hoa đến Đức Phật và ngồi xuống ở những nơi phải lẽ. Đức Phật thuyết pháp đến công chúa Sumana và kết quả là Sumana cùng năm trăm nữ hầu đều chứng đắc quả thánh nhập lưu (sotāpatti-phala). Cùng lúc ấy, năm trăm thiếu nữ khác, năm trăm nữ nhân lớn tuổi và năm trăm cư sĩ cũng chứng đắc sotāpatti-phala.

Như vậy, có hai ngàn người đã chứng đắc tầng thánh nhập lưu (sotāpatti ariya) trong khi Đức Phật vẫn đang trên đường đi đến Jetavana tịnh xá ngày hôm ấy. (từ bộ Chú giải Aṅguttara, cuốn 3).

6. Sumanā. Called Sumanārājakumārī. She was the daughter of the king of Kosala and sister of Pasenadi. She is included among the eminent upāsikās (A.iv.347). She once visited the Buddha, with five hundred royal maidens in five hundred royal chariots, and questioned him regarding the efficacy of giving (See Sumanārājakumārī Sutta, A.iii.32f).

The Commentary explains (AA.ii.593f ) that these five hundred companions were born on the same day as herself. She was seven years old when the Buddha paid his first visit to Sāvatthi, and she was present at the dedication of Jetavana with her five hundred companions, carrying vases, flowers, etc., as offering to the Buddha. After the Buddha's sermon she became a sotāpanna.

It is said that, in the time of Vipassī Buddha, she belonged to a setthi family, her father being dead. When the people, almost at the point of the sword, obtained the king's permission to entertain the Buddha and his monks, it was the senāpati's privilege to invite the Buddha to his house on the first day. When Sumanā came back from playing, she found her mother in tears, and when asked the reason, her mother replied, "If your father had been alive, ours would have been the privilege of entertaining the Buddha today." Sumanā comforted her by saying that that honour should yet be theirs. She filled a golden bowl with richly flavoured milk rice, covering it with another bowl. She then wrapped both vessels all round with jasmine flowers and left the house with her slaves. On the way to the senāpati's house she was stopped by his men, but she coaxed them to let her pass, and, as the Buddha approached, saying that she wished to offer him a jasmine garland, she put the two vessels into his alms bowl. She then made the resolve that in every subsequent birth she should be named Sumanā and that her body should be like a garland of jasmine. When the Buddha arrived in the senāpati's house and was served first with soup, he covered his bowl saying that he had already been given his food. At the end of the meal the senāpati made enquiries, and, full of admiration for Sumanā's courage, invited her to his house and made her his chief consort. Ever after that she was known as Sumanā, and, wherever she was born, a shower of jasmine flowers fell knee deep on the day of her birth.

According to the Therīgāthā Commentary (ThigA.22f), Sumanā joined the Order in her old age. She was present when the Buddha preached to Pasenadi, the discourse (S.i.68-70) beginning with, "There are four young creatures, Sire, who may not be disregarded," and Pasenadi was established in the Refuges and the Precepts. Sumanā wished to leave the world, but put off doing so that she might look after her grandmother as long as she lived.

After the grandmother's death, Sumanā went with Pasenadi to the vihāra, taking such things as rugs and carpets, which she presented to the Order. The Buddha preached to her and to Pasenadi, and she became an anāgāmī. She then sought ordination, and, at the conclusion of the stanzas (Thig.vs.16) preached to her by the Buddha, attained arahantship.

6. Sumanā. Tên gọi là Sumanārājakumārī . Bà là con gái của vua Kosala và là em gái của vua Pasenadi . Bà được xếp vào hàng ngũ những upāsikā lỗi lạc (A.iv.347). Có lần bà đến yết kiến ​​Đức Phật cùng năm trăm cung nữ trên năm trăm cỗ xe của vua, và hỏi Ngài về hiệu quả của việc bố thí (Xem Sumanārājakumārī Sutta , A.iii.32f).

Chú giải giải thích (AA.ii.593f) rằng năm trăm vị đồng hành này sinh cùng ngày với bà. Bà bảy tuổi khi Đức Phật viếng thăm Sāvatthi lần đầu tiên , và bà đã có mặt tại lễ khánh thành Jetavana cùng năm trăm vị đồng hành, mang theo bình hoa, hoa tươi, v.v. để cúng dường Đức Phật. Sau bài thuyết pháp của Đức Phật, bà đắc quả Dự Lưu .

Người ta kể rằng, vào thời Đức Phật Tỳ-bà-sa-di, nàng thuộc một gia đình quý tộc, cha nàng đã qua đời. Khi dân chúng, gần như sắp bị gươm đâm, xin được phép của nhà vua để tiếp đãi Đức Phật và các tăng chúng, thì vị senāpati được đặc ân mời Đức Phật đến nhà mình ngay ngày đầu tiên. Khi Sumanā chơi xong trở về, nàng thấy mẹ đang khóc, và khi được hỏi lý do, mẹ nàng trả lời: "Nếu cha nàng còn sống, thì hôm nay chúng ta đã có đặc ân được tiếp đãi Đức Phật." Sumanā an ủi mẹ bằng cách nói rằng vinh dự đó vẫn nên thuộc về họ. Nàng đổ đầy một bát vàng với cơm sữa đậm đà hương vị, rồi đậy lại bằng một bát khác. Sau đó, nàng bọc cả hai bát bằng hoa nhài và rời khỏi nhà cùng với các nô lệ. Trên đường đến nhà senāpati, nàng bị người của ông chặn lại, nhưng nàng đã thuyết phục họ cho nàng đi qua, và khi Đức Phật đến gần, nói rằng nàng muốn dâng lên Ngài một vòng hoa nhài, nàng đặt hai chiếc bình vào bình bát của Ngài. Sau đó, nàng quyết tâm rằng trong mỗi kiếp sau nàng sẽ được đặt tên là Sumanā và rằng cơ thể nàng sẽ giống như một vòng hoa nhài. Khi Đức Phật đến nhà senāpati và được dâng súp trước, Ngài đã đậy bát của mình lại và nói rằng Ngài đã được dâng thức ăn. Vào cuối bữa ăn, senāpati đã hỏi thăm, và, đầy ngưỡng mộ lòng dũng cảm của Sumanā, đã mời nàng đến nhà và phong nàng làm chánh phi. Từ đó về sau, nàng được gọi là Sumanā, và bất cứ nơi nào nàng sinh ra, một trận mưa hoa nhài rơi ngập đến đầu gối vào ngày nàng chào đời.

Theo Chú Giải Trưởng Lão Ni Kệ (ThigA.22f), Sumanā đã gia nhập Tăng Đoàn khi tuổi đã cao. Bà đã có mặt khi Đức Phật thuyết giảng cho Pasenadi bài pháp (Si68-70) bắt đầu bằng câu: "Bạch Ngài, có bốn chúng sanh trẻ tuổi không thể bị bỏ qua", và Pasenadi đã được an trú trong Giới Luật và Quy Y. Sumanā muốn xuất gia, nhưng đã trì hoãn việc đó để có thể chăm sóc bà ngoại cho đến khi bà qua đời.

Sau khi bà nội mất, Sumanā cùng Pasenadi đến tịnh xá, mang theo những vật dụng như thảm và thảm trải sàn để dâng lên Tăng đoàn. Đức Phật thuyết pháp cho bà và Pasenadi, và bà đắc quả A-na-hàm . Sau đó, bà xin xuất gia, và sau khi kết thúc bài kệ (Thig.vs.16) do Đức Phật thuyết giảng, bà đắc quả A-la-hán.

Wiki Tâm Học -Danh sách : Trưởng lão ni kệ - Phần 016 - Chương 1 : (XVI) Sumànà Xuất Gia Khi Tuổi Già (Therì. 125)

(XVI) Sumànà Xuất Gia Khi Tuổi Già (Therì. 125)

Trong thời đức Phật hiện tại, nàng sanh ở Sàvatthi làm chị của vua Kosala. Sau khi nghe đức Phật thuyết pháp, bắt đầu với bốn chữ: ‘Có bốn loại trẻ tuổi không nên khinh thường…’ (S. I, 68), nàng khởi lên lòng tin, thọ tam quy và ngũ giới.Vì mắc hầu hạ bà ngoại, nàng không xuất gia được. Sau khi bà ngoại mất, nàng cùng đi với vua tới tịnh xá, đem theo nhiều màn, nhiều vải cúng dường giáo hội. Nghe bậc Ðạo Sư thuyết pháp, nàng chứng được quả Bất hoàn và xin được xuất gia và Thế Tôn thấy được sự trưởng thành trong trí tuệ của nàng nên nói lên bài kệ này:

16. Hỡi này, lão Ni kia,

Hãy an lạc nằm nghỉ,

Ðắp phủ trong tấm y,

Chính tự mình làm lấy,

Lòng tham người an tịnh,

Người mát lạnh tịch tịnh.

Khi đức Phật nói xong, nàng chứng được quả A-la-hán, với thấu triệt pháp, thấu triệt nghĩa. Trong sự sung sướng nội tâm, nàng lập lại những câu kệ này và chúng trở thành lời tuyên bố chánh trí của nàng. Rồi nàng được xuất gia ngay.