2. Bhaddiya Thera. Called Kāligodhāputta, chief among monks of aristocratic birth (uccakulikānam) (A.i.23). He belonged to a family of the Sākiyan rājas of Kapilavatthu and entered the Order in the Anupiya Mango grove with Anuruddha and the others, soon afterwards attaining to arahantship. Dwelling in the bliss of Nibbāna, under a tree in a lonely spot, Bhaddiya used to exclaim "Aho sukham, aho sukham." When this was reported to the Buddha, he questioned Bhaddiya, who answered that when he was ruling his principality he was well protected, yet was ever fearful and nervous, whereas now, having renounced all, he was free from all fear (Thag.vss.842-65; UdA.ii.10; Vin.i.183f.; J.i.140). This incident was the occasion for the preaching of the Sukhavihārī Jātaka.

Bhaddiya was the son of Kāligodhā, the senior Sākiyan lady of her time. For five hundred births Bhaddiya had been king, hence his eminence in this life, though there were others more aristocratic (AA.i.109). His resolve to gain this distinction was formed in the time of Padumuttara Buddha, when he was born in a very rich family and did various good deeds towards that end.

In the interval between Kassapa Buddha and Gotama Buddha, he was a householder of Benares and, discovering that Pacceka Buddhas took their meals on the banks of the Ganges, placed seven stone planks for them to sit on (ThagA.ii.55f.; Ap.i.95f). When Bhaddiya was ruling his Sākiyan principality he had as general Sona Potiriyaputta, who later joined the Order (ThagA.i.316).

Anuruddha was Bhaddiya's great friend, and when Anuruddha wished to renounce the world, his mother agreed only on condition that Bhaddiya should accompany him, hoping, in this way, to hold him back. But Anuruddha overcame all Bhaddiya's objections and persuaded him to renounce the household life within a week.

It is said (Vin.ii.182f) that Bhaddiya attained arahantship in the first rainy season after his ordination.

2. Bhaddiya Thera. Tên gọi là Kāligodhāputta , vị đứng đầu trong số các vị tỳ kheo xuất thân từ dòng dõi quý tộc (uccakulikānam) (Ai23). Ngài xuất thân từ một gia đình rāja dòng Thích Ca ở Kapilavatthu và gia nhập Tăng đoàn tại rừng xoài Anupiya cùng với Anuruddha và những người khác, không lâu sau đó đắc quả A-la-hán. An trú trong hạnh phúc Niết-bàn, dưới một gốc cây ở một nơi vắng vẻ, Bhaddiya thường thốt lên "Aho sukham, aho sukham." Khi nghe Đức Phật thuật lại điều này, Ngài đã chất vấn Bhaddiya, và Bhaddiya trả lời rằng khi còn trị vì vương quốc, ngài được bảo vệ rất tốt, nhưng vẫn luôn lo sợ và bồn chồn, còn bây giờ, sau khi từ bỏ tất cả, ngài đã thoát khỏi mọi sợ hãi (Thag.vss.842-65; UdA.ii.10; Vin.i.183f.; Ji140). Sự kiện này là dịp để thuyết giảng về Sukhavihārī Jātaka .

Bhaddiya là con trai của Kāligodhā , một phu nhân dòng Thích Ca cao cấp thời bấy giờ. Bhaddiya đã làm vua trong năm trăm kiếp, do đó ông có địa vị cao quý trong kiếp này, mặc dù có những người khác thuộc dòng dõi quý tộc hơn (AA.i.109). Quyết tâm đạt được địa vị này của ông được hình thành từ thời Đức Phật Padumuttara, khi ông sinh ra trong một gia đình rất giàu có và đã làm nhiều việc thiện vì mục đích đó.

Trong khoảng thời gian giữa Đức Phật Kassapa và Đức Phật Gotama, ngài là một gia chủ ở Benares và khi phát hiện ra rằng các vị Phật Độc Giác thường dùng bữa trên bờ sông Hằng, ngài đã đặt bảy tấm ván đá để các ngài ngồi (ThagA.ii.55f.; Ap.i.95f). Khi Bhaddiya cai trị vương quốc Sākiya của mình, ngài đã chọn tướng quân Sona Potiriyaputta làm người kế vị , người sau này đã gia nhập Giáo đoàn (ThagA.i.316).

Anuruddha là bạn thân của Bhaddiya, và khi Anuruddha muốn từ bỏ thế gian, mẹ chàng chỉ đồng ý với điều kiện Bhaddiya phải đi cùng chàng, hy vọng bằng cách này, sẽ giữ chân chàng lại. Nhưng Anuruddha đã vượt qua mọi sự phản đối của Bhaddiya và thuyết phục chàng từ bỏ cuộc sống gia đình trong vòng một tuần.

Người ta nói (Vin.ii.182f) rằng Bhaddiya đã đạt được quả vị A-la-hán vào mùa mưa đầu tiên sau khi thọ giới.

Trong chương về Tăng bảo có hai vị Trưởng lão Bhaddiya: một là vị Trưởng lão này và vị kia là Lakuṇḍdka Bhaddiya sẽ được kể sau. Vị trưởng lão Bhaddiya trước là một trong 6 vị hoàng tử dòng Sakyan đã xuất gia tỳ khưu trong câu chuyện của Trưởng giả Anuruddha. Mẹ của tôn giả Bhaddiya là Kāligodha, công chúa dòng Sakyan. Thế nên,

Trưởng lão cùng được biết là Kāligodhaputta Bhaddiya, “Bhaddiya, con trai của công chúa Kāligodha, dòng dõi Sakyan.”

Nguyện vọng trong quá khứ

Vị trưởng lão Bhaddiya là con trai của một gia đình trưởng giả trong thời kỳ của Đức Phật Padumuttara, cách đây một trăm ngàn đại kiếp. Vị ấy đi đến tịnh xá (như đã được kể ra trong câu chuyện về Anuruddha) để nghe pháp.

Ngày hôm đó, vị ấy trông thấy Đức Phật ban danh hiệu etadagga đến một vị tỳ khưu là Đệ nhất trong những người thuộc gia đình bậc cao (uccakulika). Vị ấy nghĩ: “ Ta cũng nên trở thành một nhân vật như vị ấy trong thời kỳ của một vị Phật tương lai.” Do đó, vị ấy thỉnh chư Tăng có Đức Phật dẫn đầu, tham dự cuộc đại thí cúng dường trong bảy ngày. Khi nằm sấp dưới chân Đức Phật, vị ấy bạch rằng: “ Bạch Đức Thế Tôn, con không mong cầu một đời sống xa hoa do quả phước cúng dường này mà con nguyện trở thành vị tỳ khưu Tối thắng nhất trong những người thuộc gia đình tối thượng.”

Khi quán xét về tương lai, Đức Phật thấy rằng ước nguyện của vị ấy sẽ được thành tựu và nói rằng: “Ước nguyện này của con sẽ được thành tựu. Sau một trăm ngàn đại kiếp kể từ hôm nay, Đức Phật Gotama sẽ xuất hiện. Khi ấy con sẽ trở thành người được công bố là Tối thắng trong những vị tỳ khưu xuất thân từ gia đình tối thượng.” Sau khi đã tiên tri như vậy, Đức Phật thuyết một bài pháp tán dương sự bố thí cúng dường và rồi trở về tịnh xá.

Sau khi tiếp nhận sự tiên tri, vị ấy dò xét những việc phước dẫn đến sự thành tựu ước nguyện ấy, cho làm những chỗ ngồi và cúng dường đến các vị giảng sư. Vị ấy cho làm những đồ phủ trên các chỗ ngồi và cúng dường chúng, vị ấy cũng cúng dường những chiếc quạt cho các giảng sư sử dụng trong khi thuyết pháp, vị ấy cúng dường mọi thứ để tỏ sự tôn kính đến các giảng sư, và các loại đèn sáng ở bên ngoài sīmā, nhà phát lồ. Bằng cách này vị ấy đã làm các việc phước cho đến hết cuộc đời của mình. Vào lúc thân hoại mạng chung vị ấy

tái sanh lần lượt trong cõi chư thiên và nhân loại. Trong thời kỳ giữa hai vị Phật Kassapa và Gotama, vị ấy sanh làm con trai của một gia chủ ở trong thành Bārāṇasī.

Lúc bấy giờ đông đảo chư Paccekabuddha từ núi Gandhamādana đến Bārāṇasī, và sau khi ngồi xuống bên bờ sông Hằng, nơi có nhiều nước và độ thực. Khi biết rằng chư Paccekabuddha thường đi đến chỗ ấy và độ thực ở đó, vị gia chủ, tức là Bhaddiya đương lai, bèn đặt tám phiến đá lớn làm vật cúng dường của vị ấy và dâng vật thực đến chư Paccekabuddha cho đến hết đời của vị ấy.

Đời sống Sa-môn trong kiếp chót

Trong thời kỳ trung gian giữa hai vị Phật Kassapa và Gotama, kéo dài vô số kiếp (buddhantara asaṅkheyya), vị ấy chỉ tái sanh trong cõi chư thiên và nhân loại. Trong thời của Đức Phật này, vị ấy tái sanh làm một hoàng tử Sakyan trong kinh thành Kapilavatthu. Vị ấy được cha mẹ đặt tên là Bhaddiya.

Đến tuổi trưởng thành, vị ấy dẫn đầu sáu vị hoàng tử dòng Sakyan xuất gia (cùng với thợ cạo Upāli). Trong khi Đức Phật đang lưu trú ở khu rừng xoài gần thị trấn Anupiya, vị ấy thọ phép xuất gia tỳ khưu và chứng đắc đạo quả A-la-hán trong mùa an cư năm ấy.

( Sau khi chứng đắc như vậy, khi vị ấy trú an lạc trong quả định

• phala samāpatti, nói lên sự hoan hỉ như sau, “ Ôi, hạnh phúc thay! Hạnh phúc thay!” Những tỳ khưu còn phàm phu không biết sự chứng đắc của vị ấy và hiểu lầm rằng vị ấy như vậy do nhớ đến đời sống làm hoàng tử trước kia. Họ đã trình lên Đức Phật, bài viết này có thể đọc trong bộ Udāna).

Sự họach đắc danh hiệu Đệ Nhất (Etadagga)

Sau đó, trong khi Đức Phật đang ngụ ở tịnh xá Jetvana và tổ chức lễ ban các danh hiệu etadagga, Ngài công bố trước các vị tỳ khưu về trưởng lão Bhaddiya như sau:

Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ

uccākulikānaṃ yad’idaṃ Bhaddiyo Kāḷigodhya putto.

Này các tỳ khưu, trong số những vị tỳ khưu đệ tử của Như Lai thuộc gia đình bậc thượng, thì Bhaddiya, con trai của Kaḷigodhā, là Đệ nhất.

Khi nói lời tán dương như vậy, Đức Phật ban cho trưởng lão

Bhaddiya, danh hiệu etadagga về dòng dõi bậc thượng.

(Ở đây tên gốc của mẹ của trưởng lão là Godhā. Vì bà ta hơi đen, bà ta được gọi là Kāḷigodhā, công chúa dòng Sakyan. Nên tên của trưởng lão là Kāligodhaputta Bhaddiya, “Bhaddiya con trai của bà.”

(Kāligodhā là vị công chúa lớn tuổi nhất trong tất cả những công chúa dòng Sakyan. Vào lúc Bồ tát chứng đắc Phật quả, phụ vương của Ngài, vua Suddhodana đã trên chín mươi. (Điều này có thể được đoán ra bằng sự suy xét cẩn thận). Vị ấy không đủ khỏe mạnh để làm các phận sự của một vị hoàng đế lãnh đạo không giống như lúc vị ấy còn trẻ. Do đó chắc hẳn là người đứng đầu của những vị hoàng tử Thích ca trên danh nghĩa. Bởi vậy Bhaddiya được bầu chọn làm vua, vì sự chọn lựa được thực hiện từ những gia đình bậc thượng đến những gia đình bậc thấp và nó rơi vào vị ấy. Nhưng vị hoàng tử này đã từ bỏ ngôi vua của dòng Thích ca và trở thành vị tỳ khưu. Cho nên vị ấy được chỉ định là “ người Tối thắng nhất trong những vị tỳ khưu thuộc dòng dõi bậc thượng.”

Nói cách khác, Trưởng lão Bhaddiya đã từng làm vua trong năm trăm kiếp liên tục do kết quả của sự phát nguyện của vị ấy trong quá khứ. Cho nên vị ấy có được danh hiệu là Uccakulika-etadagga.