Pilotika：1．PilotikaA Paribbājaka．Jānussoni once met him returning from Jetavana，where he had gone early to wait on the Buddha．Pilotika，on being questioned，spoke very highly of the Buddha．It is this conversation which，on its being repeated by Jānussoni to the Buddha，led to the preaching of the Cullahatthipadopama Sutta （M．i．175 ff）．Jānussoni addresses Pilotika as Vacchāyana，which，according to the Commentary，（MA．i．393） was the name of his clan．

From the same source we gather that the Paribbājaka’s own name was Pilotikā； he was young，of a golden colour，and loved ministering to the Buddha and the Buddha’s eminent disciples．He is spoken of，together withSabhiya （SA．ii．188），as a wiseParibbājaka．Pilotika is identified with Devinda of the Mahā Ummagga Jātaka．J．vi．478．

TIỂU KINH VÍ DỤ DẤU CHÂN VOI

(CŪḶAHATTHIPADOPAMASUTTA)

Bàlamôn Jāṇussoṇī là một đại bá hộ, là một Phật tử rất quy ngưỡng Đức Thế Tôn. Nghe nói ông rất thích đàm thoại với các giáo trưởng thù thắng của các trường phái khác để học hỏi và so sánh giáo pháp. Jāṇussoṇī thường sống ở Sāvatthi và thường đến yết kiến Phật tại Jetavana. Ông đi xe trắng, chạm bạc, với màn trắng, và kéo bởi bốn ngựa cái trắng. Xe ông được xem như sang trọng nhứt ở Sāvatthi. Ông mặc trắng, bịt khăn trắng, đi giày trắng, và được quạt bằng quạt trắng. Ngài Buddhaghosa nói rằng Jāṇussoṇī không phải là tên ông mà là một chức khi ông được cử làm tế sư của vua Kosala.

Du sĩ Pilotika tên tộc là Vacchāyana. Pilotika còn trẻ, có màu da vàng chói, thích phụng sư Phật và các Đại đệ tử của Ngài, ông được xem như một du sĩ có trí tuệ.

DUYÊN SỰ:

Phật ngự tại Jetavana, Bà-la-môn Jāṇussoṇī đến viếng Ngài và kể lại cuộc gặp gỡ của ông với du sĩ Pilotika trước đó một lát. Đại khái ông thuật lại rằng: du sĩ Pilotika đã tự tuyên niềm tin nơi Đức Phật bằng cách nêu lên những gì mình thấy là thù diệu nơi Ngài, như một người thợ rừng dựa vào một số chi tiết nào đó mà biết đến sự có mặt của một con voi. Nghe xong, Đức Thế Tôn dạy rằng: Pilotika thực ra chỉ được nhìn thấy một phần rất nhỏ trong vô số sở đắc của Đức Phật. Thế rồi Ngài dạy cho Bà la môn Jāṇussoṇī một pháp thoại mà qua đó Ngài tuần tự trình bày từng bước tinh tiến (dần dần) của lòng tịnh tín nơi một vị thánh đệ tử (ariyasāvaka) đối với Bậc Đạo Sư của mình.

Theo sử liệu xứ Tích lan, kinh này là bản kinh đầu tiên mà thượng tọa Mahinda đã giảng khi Ngài mới đến nước này.

TÓM TẮT:

Bà la môn Jāṇussoṇī hỏi du sĩ Pilotika lý do vị này tôn sùng Phật. Pilotika đưa ra bốn dấu hiệu về sự tối thượng của Phật, giống như bốn dấu chân của một con voi chúa, đó là Ngài đã hàng phục được những người uyên bác nhất trong bốn chúng: sát-đế-lỵ (giới lãnh đạo), bà la môn (giới học giả), gia chủ (giới tại gia), và sa môn (giới xuất gia). Tất cả đều xác nhận “Thế tôn là bậc Chính đẳng giác, Pháp được Thế tôn khéo giảng, tăng chúng khéo hành trì”, và họ trở thành đệ tử Phật.

Sau khi nghe vậy, bà la môn Janussoni đi đến yết kiến Phật và kể lại ví dụ trên. Phật dạy ví dụ ấy chưa được đầy đủ, và Ngài giảng đến mức nào mới có thể kết luận “Thế tôn là bậc Chính đẳng giác… ” Như một thợ rừng thiện xảo, thấy dấu chân voi, thấy những vật cao bị cọ xát, bị ngà voi cắt chém, nhưng chưa vội đi đến kết luận “đây là một con voi đực to lớn” cho đến khi lần theo dấu chân, thực sự trông thấy voi đực.